'Vertrouwen burgerbeweging ondermijnen is vele malen erger dan verlies Corneel'

Na jaren succesvol actievoeren was instappen in het Toekomstverbond voor stRaten-generaal, Ademloos en Ringland een bewuste strategische keuze. We stapten van de rechtbank naar de werkbank omdat dat akkoord van 2017 een infrastructuurproject omzette in een project dat Antwerpen gezonder en leefbaarder zal maken. De weg daarheen is een intensieve samenwerking met alle betrokken overheden en administraties, experts en vrijwilligers, niet alleen van de drie burgerbewegingen, maar ook van Natuurpunt, de Fietsersbond, Red de Voorkempen enz.

Experiment in democratie

Het is één groot experiment in democratie, bovendien voor een gigantisch project. En ondanks de PFOS-affaire blijft onze keuze overeind. Niet iedereen ziet het, maar op een indrukwekkend aantal fronten wordt nu al enkele jaren samen met burgers toegewerkt naar een project dat nog altijd sterker wordt. Dat gebeurt o.m. in werkbanken rond de toekomstige ringparken en met een soms hortend maar wel vorderend Routeplan 2030 voor de modal shift naar duurzamer verkeer.

Zopas kwam daar onder impuls van de burgerbewegingen nog een akkoord bij om samen te onderzoeken hoe de noordelijke Ring in één keer zo volledig mogelijk overkapt kan worden, om zo de baten voor leefbaarheid en gezondheid sneller te realiseren. In samenwerking met de Universiteit Antwerpen zal een werkbank de regering voorts adviseren over de financiering van het totaalproject, dus inclusief de overkapping, het Haventracé en de modal shift. 

Zelfreflectie en flexibiliteit

Loopt dat allemaal vlekkeloos? Uiteraard niet, in welke nieuwe en uitgebreide overlegstructuur is dat wel het geval? Het gaat ons nog te langzaam, er vallen steken, zoals het gebrek aan communicatie over de PFOS-vervuiling aantoont. Het goede nieuws is dat op alle werkbank- en overlegniveaus wél ruimte is voor zelfreflectie en, nog beter, voor flexibiliteit om bij te sturen. 

Ook in de raad van bestuur van Lantis spelen we vandaag onze rol. Na een open selectieprocedure is Manu Claeys daar in december 2018 (dus pas na de betwiste PFOS-stappen) aangesteld als onafhankelijke deskundige. Sommigen reageren daar achterdochtig op. Ten onrechte. Ook daar wordt de geest van het Toekomstverbond nu sterk bewaakt. De informatie die we er uit eerste hand ontvangen, helpt ons vooruit. We houden zicht op het proces en kunnen aandachtspunten van burgers blijven agenderen: geluidsoverlast, fijn stof, bodemvervuiling, duurzame mobiliteit, veiligheid voor arbeiders, enz. Zetelen in raden van bestuur is een strategie die we ook andere milieu- en burgergroeperingen aanbevelen. 

Anders dan beweerd wordt, zijn we ook na het Toekomstverbond hard blijven werken en communiceren. Via acties, nieuwsbrieven, infoavonden en webinars mobiliseerden en overlegden we over de modal shift, de overkapping, de financiering en zoveel meer. We participeren met talloze vrijwilligers in de werkbanken van De Grote Verbinding. Overlegfora met politici en ambtenaren bieden de kans om meningsverschillen uit te klaren.

Co-creëren, controleren en ageren

Voorts legden we contacten tussen Lantis en actievoerders in Antwerpen maar ook in de Rupelstreek. Via ons burgerplatform Zorro presenteerden we de lokale besturen in de zuidoostrand voorstellen voor de modal shift. Met onze verkeerstelling Straatvinken monitoren duizenden burgers in heel Vlaanderen de leefbaarheid op straatniveau. We denken mee na over de heraanleg van de A12 in Wilrijk en Aartselaar. We worden zelfs om advies gevraagd over de uitbreiding van Wijnegem Shopping, het sluipverkeer in bepaalde straten, de heraanleg van de Cogels Osylei, enz. Als men ons minder op de barricades zag, was dat omdat we aan het werk waren rond de tafel, waar we opkomen voor de bezorgdheden van burgers. 

Overigens trekken we in andere dossiers nog wél ten strijde. Denk aan het protest tegen Ineos of onze stap, samen met de milieubeweging, naar het Grondwettelijk Hof tegen het decreet dat het inspraakrecht beperkt – een fameuze achteruitgang na het Toekomstverbond. Co-creëren belet ons dus niet ook te controleren en te ageren.

Voor veel vrijwilligers is het bijna een fulltime bezigheid. Wie wil meewerken, is dus meer dan welkom. Wie liever aan de zijlijn roept, het zij zo, het houdt ons scherp. Maar verdachtmakingen aan het adres van wie de handen uit de mouwen steekt, zijn contraproductief. Het vertrouwen ondermijnen van onze breed gedragen burgerbeweging is vele malen erger dan het verlies van Corneel.

Anne Baudouin en Leida Rijnhout (stRaten-generaal)
Dirk Avonts (a.i. Wim van Hees, Ademloos)
Pol van Steenvoort en Peter Vermeulen (Ringland)

• Lees ook het persbericht van de burgerbewegingen.
• Lees ook op de blog Peters over het jaar van de hink-stap-sprong.