‘Met Straatvinken werd de Wetstraat 2060 nog fijner om in te wonen’

woensdag 17 mei 2023

Straatvinken kan mee een groene metamorfose van je straat ondersteunen. Dat ervoeren ze in de Wetstraat in de Antwerpse wijk 2060. Cijfers en verhalen die bewoners deelden voor het burgeronderzoek rond mobiliteit, leidden ertoe dat ze actie ondernamen om hun straat nog leefbaarder te maken. Samen kaartten ze de problemen aan bij het bestuur, waardoor er bijvoorbeeld meer groen en fietsbeugels kwamen. ‘Onze groenprojecten, speelstraten en feestmomenten hebben nog meer verbondenheid gecreëerd’, getuigen Karen Lens, Koen Lamberts en Ingrid Carton namens de bewonersgroep ‘Wetstraat 2060 Droomstraat’. Een inspirerend verhaal.

Omdat we Straatvinken een warm hart toe dragen, vertellen we op deze blog graag over het project in onze straat, de Wetstraat in 2060 Antwerpen. Maar dit is niet het project van twee of drie mensen, noch had het ooit gerealiseerd kunnen worden zonder de bijdrage van veel buren. Wat we gerealiseerd hebben, is het resultaat van teamwerk en een goede match tussen competenties en taken. Dat kunnen we niet genoeg benadrukken voor lezers die zelf met hun straat aan de slag willen gaan.

Even op adem komen

Ons project kreeg mee vorm vanuit Straatvinken en straat-O-sfeer, het burgeronderzoek dat groeide vanuit de burgerbeweging Ringland. Door elk jaar met buren in onze straat deel te nemen konden we zaken zoals (duurzame) mobiliteit, gebruik van de publieke ruimte en de leefbaarheid van onze straat objectiveren. Zowel in harde cijfers als met verhalen brengt burgerwetenschapsonderzoek in kaart wat leefbaarheid in een stad betekent. Het stelt voorafnames in vraag waarover met heel verschillende mensen en groepen duidelijk gecommuniceerd kan worden. Op een niet-agressieve manier zet Straatvinken belangrijke dingen in gang rond gezond en goed wonen in de stad. Cijfers helpen nu eenmaal om buren te overtuigen of een dossier aan te kaarten bij de overheid.

Bovendien kan je zo in overleg bepaalde doelen stellen. Als uit de straat-O-sfeer-bevraging bijvoorbeeld blijkt dat in je straat geen plaats is om even op adem te komen of dat er te weinig fietsbeugels zijn, dan kan je dat als doel naar voren schuiven. Later kan je het effect daarvan opnieuw bekijken in de resultaten van de volgende bevraging. 

Het is ook fijn om zo als burger deel uit te maken van een groter geheel. Via de acties die voortvloeiden uit de resultaten van Straatvinken hebben meer bewoners van onze straat elkaar nog beter leren kennen.

Contact met de stad

Na de verkeerstelling en de resultaten van straat-O-sfeer hebben we contact opgenomen met de administratie van de stad en het district. In eerste instantie hebben we het tekort aan groen, de te smalle stoepen en de snelheid van de auto’s door de onaangepaste infrastructuur aangekaart. We organiseerden ons om te kandideren voor de burgerbegroting en andere financiële steun van het district Antwerpen. Dat resulteerde in groene zitbanken, 40 m² ontharding door het vergroten van de boomspiegels en het aanleggen van geveltuinen. Er kwam ook vergroening door het laten plaatsen van groenslingers. Er is ook nog een verkeersplateau beloofd.

Feest en actie

Vervolgens bouwden we onze straatwerking verder uit met meerdere feestmomenten, maar ook met leefbaarheidsacties. We organiseerden een speelstraat, een cultuurstraat, een straatfeest. Begeleid door Common Labs hielden we op straat – zodat ook toevallige voorbijgangers konden aansluiten – een brainstorm, met een actieplan als resultaat. We zetten samenkomsten op in het buurthuis. We hielden een lentepoets en een herfstsnoei. Onze adressenlijst werd zo verder aangevuld – we bereiken nu meer dan vier vijfde van alle bewoners. Mobiliseren voor het telmoment van Straatvinken en voor de leefbaarheidsbevraging van straat-O-sfeer gebeurt via mail maar ook informeel mondeling. De Straatvinken-statistieken over de Wetstraat sturen we rond via mail en lichten we toe tijdens informele en formele contacten. Dan bekijken we welke acties nog verbeteringen kunnen opleveren en hoe we het best te werk gaan. We letten er ook op dat we de kinderen betrekken, bv. bij het mee uitdenken van een 30 km/uur-actie.

Open overleg

Toen we op een parkeerplaats fietsbeugels wilden plaatsen, wekte dat eerst weerstand op. Niet alle buren zijn overtuigd van het nut van vergroening en leefbaarheid. Sommigen blijven het belangrijker vinden dat ze hun auto kunnen parkeren. Daarom kozen we bewust voor open overleg. Uiteindelijk werden negen van de oorspronkelijk gewenste veertien fietsbeugels geplaatst. 

Het aantal buren aanwezig op ons straatfeest verdubbelde en er kwamen meer groenslingers, geveltuinen, bloembakken en groenblijvende en onderhoudsvriendelijke boomspiegels. Drie teams van Wetstraat-tuiniers onderhouden de negen boomspiegels en dat loopt vlot. Zo groeit er steeds meer vertrouwen tussen de buren, wat maakt dat ze elkaar ook om hulp durven te vragen.

Zelf zouden we nog een stap verder willen gaan en de rijweg versmallen of onze straat omvormen tot woonerf, zoals ontworpen in het Pleinenplan van stRaten-generaal. Wanneer we buurtparkings kunnen omvormen tot deelmobiliteitshubs, waardoor auto’s van de straat kunnen, kunnen ook groene stroken ingericht worden met struiken, extra bomen en zitbanken.

Wijkniveau

Een project als dat van ons kan je ook op wijkniveau organiseren, wanneer nog meer straten meedoen met het leefbaarheidsonderzoek. Op die manier kunnen we gezamenlijke structurele problemen nog beter in kaart brengen. In overleg met het bestuur kan er dan gezocht worden naar structurele oplossingen. 

De auto neemt in onze wijk nog steeds te veel plaats in. Het gevolg daarvan is dat de publieke ruimte minder kansen biedt tot informele ontmoetingen, dat er te weinig speelruimte is voor kinderen en te weinig beschutting tegen hitte. Er wordt soms ook ‘hardheid/bruutheid’ ervaren door conflicten in mobiliteit, met frustraties tot gevolg bij zowat alle gebruikers van dezelfde beperkte publieke ruimte.

Wanneer je het groter ziet en je met je straat het heft in eigen handen wil nemen om klaar te zijn voor de klimaatuitdagingen, vragen we ons wel af of we daar in onze buurt voldoende middelen voor hebben. Zijn we met genoeg geëngageerde burgers die dat effectief kunnen realiseren en er de tijd voor hebben? Gaan sociaal kwetsbaardere buurten, zoals 2060, niet achterblijven? Welke initiatieven van het district en stad zijn er nodig om dat niet te laten gebeuren?

Door verder te kijken dan je eigen straat, maar wel vanuit je eigen ervaringen en bezorgdheden te vertrekken, kan je alvast luisterbereidheid kweken op een grotere schaal en een hoger niveau. Zo oogstten we met mails, brieven, gesprekken op contactavonden enzovoort, meer aandacht voor 2060. Mogelijk gaf dat een extra duw aan de Wetstraat en de Huybrechtsstraat richting fietsstraat of aan de Regenstraat richting klimaatrobuuste tuinstraat. Het kruispunt van de Offerandestraat en de Lange Beeldekensstraat zal ook fiets- en wandelvriendelijker worden aangelegd.

Een grote hulp bij de realisatie van onze leefbaarheidsprojecten waren Iris Vande Walle van de Tuinstraatcoalitie van Commons Lab en Wim Seghers van de Groene Delta in en rond de Kroonstraat. Wim plantte het zaadje voor het burgerbegrotingsproject ‘Kerkstraat & Pothoekstraat: van street canyon tot Groene Vallei’, gecoördineerd door Marlies Lenaerts van Klimplant. Meerdere Wetstraters werkten daar actief aan mee.

Zorgzamer en warmer

Hoe dan ook denken we te mogen stellen dat we al een hele weg afgelegd hebben. Er zijn zeker nog actiepunten, maar toch is onze straat nog zorgzamer en nog warmer geworden. Mensen wonen graag in onze straat. Onze groenprojecten, speelstraten en feestmomenten hebben zeker nog meer verbondenheid gecreëerd. 

Wil je zelf een omwenteling in je straat teweegbrengen? Hou het in ieder geval voor iedereen leuk en zorg op basis van de samen opgestelde doelstellingen voor zichtbare resultaten. Leg contact met initiatiefnemers in andere straten en deel je kennis en ervaringen. Zorg ervoor dat alle wagonnetjes blijven volgen. Veranderingen hebben tijd nodig… 

Ook mensen die over het algemeen heel positief ingesteld zijn, kunnen bij veranderingen rond groen en mobiliteit plots het gevoel krijgen dat hun iets wordt ‘afgepakt'. Zo’n conflict(je) mag dan niet begraven worden, het moet in rustige stappen uitgepraat worden en mag stilletjes overwaaien. Je moet je er voortdurend bewust van zijn dat iedereen toch een andere ‘taal’ spreekt, ook wanneer men dezelfde info krijgt. Of dat iedereen verschillende verwachtingen kan hebben wanneer je dingen afspreekt. Dat is oké. Probeer dat te beperken, maar het is uiteindelijk onvermijdbaar. Met positieve voorstellen bereik je al heel veel.
 

  • Tel op donderdag 25 mei van 17 tot 18 uur met Straatvinken ook mee het verkeer in je straat en vul de leefbaarheidsbevraging van straat-O-sfeer in. 
  • Op de blog van Ringland vertellen vrijwilligers over wat er leeft voor en achter de schermen van de burgerbeweging. Ben jij ook geïnteresseerd om mee te draaien? Mail naar info@ringland.be of info@straatvinken.be.