Initiatiefnemers CurieuzeNeuzen in de prijzen

Met de ‘Onderscheidingen Wetenschapscommunicatie’ vestigen de Koninklijke Vlaamse Academie van België (KVAB) en de Jonge Academie ieder jaar de aandacht op het maatschappelijk belang van de band tussen wetenschappers en het brede publiek. De ‘Jaarprijzen’ worden uitgereikt aan onderzoekers die zich gedurende het voorbije jaar intensief hebben ingezet voor een concreet project rond wetenschapscommunicatie.

Filip Meysman en Huib Huyse namen respectievelijk vanuit de VUB en het HIVA de wetenschappelijke begeleiding van het citizen-scienceproject CurieuzeNeuzen op zich. Zij verzamelden bij de burgerbeweging Ringland een team vrijwilligers die gedurende meer dan een jaar het hele project uitwerkten.

De jury prijst de ‘zeer grote betrokkenheid van de lokale bevolking: inwoners van Antwerpen zelf laten ontdekken hoe het gesteld is met de luchtkwaliteit in hun straat en hen op die manier zelf ambassadeur laten worden van maatregelen voor een gezondere lucht’.

Citizen-scienceproject CurieuzeNeuzen

In mei 2016 hingen 2.000 Antwerpenaars een bord met meetsensoren aan hun raam. Het onderzoek wees uit dat op 45 procent van de meetpunten de gezondheidsnorm van de Wereldgezondheidsorganisatie voor stikstofdioxide (NO2) overschreden werd. De verkeersdrukte in de straat en de nabijheid van de Ring waren de belangrijkste factoren die de variatie in luchtkwaliteit tussen straten verklaarden.

Voorts toonde het onderzoek aan dat burgers een belangrijke bijdrage kunnen leveren bij het verzamelen van wetenschappelijke data van hoge kwaliteit. Het was de eerste keer dat in Europa op een dergelijk grote schaal een citizen-scienceproject rond luchtkwaliteit uitgerold werd. Het HIVA stelde vast dat de deelnemers uit alle lagen van de bevolking kwamen. De campagne had meteen ook een positief effect doordat de bewustwording rond het belang van goede luchtkwaliteit groeide.

CurieuzeNeuzen werd mogelijk met de financiële steun van de stad Antwerpen, de VUB, de UA, HIVA en de Wetenschapswinkel.

Meer achtergrond en de resultaten van CurieuzeNeuzen vindt u op curieuzeneuzen.org.

Huldiging voor hele team

De twee laureaten betrekken het hele CurieuzeNeuzen-team in de huldiging. ‘Dit is een prachtige erkenning voor de groep vrijwilligers die dit boeiende project vorm hebben gegeven’, oordelen Huib Huyse en Filip Meysman. ‘Er was van bij de start veel aandacht voor participatie en communicatie: bij het samenstellen van het team, via allerlei events, op sociale media, via de kleurrijke borden in het straatbeeld en informatiesessies en in de media. Deze prijs beloont de inzet en creativiteit van het hele CurieuzeNeuzen-team.’

Ook Ringland feliciteert en dankt de twee laureaten en het hele team van harte. Dankzij hun onbaatzuchtige inzet staat het thema van de luchtkwaliteit nu definitief op de (politieke) agenda. Het inzicht is gegroeid dat in Antwerpen dringend maatregelen genomen moeten worden om de luchtkwaliteit te verbeteren. Het Toekomstverbond dat werd afgesloten tussen de overheid en de burgerbewegingen is daarbij een belangrijke stap.

‘Ik hecht veel belang aan wetenschappelijk onderbouwde grootschalige citizen-scienceprojecten zoals CurieuzeNeuzen’, zegt de Antwerpse schepen voor Leefmilieu Nabilla Ait Daoud in een reactie. ‘Dergelijke projecten, die breed burgers mobiliseren om mee data te verzamelen en die data vervolgens strikt wetenschappelijk verwerken, stimuleren gemeenschapsvorming en betrekken onze inwoners bij het bouwen van een leefbare stad. De stad van morgen bouw je van onderuit. De stad maakte daarom graag financiële middelen uit het Projectenfonds Duurzame Stad vrij om dit project te ondersteunen.’

Publieksprijs

De jaarprijzen van de KVAB en de Jonge Academie worden uitgereikt aan 15 onderzoekers/onderzoekteams uit uiteenlopende wetenschapstakken. Een van hen kan ook de publieksfavoriet worden. Stemmen daarvoor kan op de website van EOS.

De laureaten van de jaarprijzen en de publieksprijs worden gehuldigd op donderdag 16 november 2017.