Ringland haalbaar tegen 2030

maandag 4 juni 2018
32080323_875281389331202_6458193850270744576_o-1024x536
Bron: Persbericht Ringland

Ringland heeft samen met Ademloos en stRaten-generaal een ranglijst opgesteld van ontwerpvoorstellen die voor de Antwerpse burgerbewegingen prioriteit moeten krijgen bij de besteding van de eerste schijf van 1,25 miljard euro voor de overkapping van de Antwerpse Ring. Dat scenario wordt voorgesteld op de jaarlijkse infoavond van Ringland in De Roma. De ambitie moet zijn Ringland waar te maken tegen 2030. Een noodzakelijke voorwaarde is ook de realisatie van de modal shift naar minder autoverkeer. Het nieuwe burgeronderzoek Straatvinken levert daartoe een originele bijdrage.

Opnieuw worden op maandag 4 juni in De Roma zo’n 1.000 Ringlanders verwacht voor de jaarlijkse infoavond van Ringland. Tussen de recente Ringdagen en het moment waarop overkappingsintendant Alexander D’Hooghe klaar moet zijn met het eindrapport voor de Vlaamse regering (15 juni), is deze Roma-avond een uitstekend moment om terug te blikken op het eerste jaar na het Toekomstverbond en vooruit te kijken naar wat op korte en langere termijn nog moet gebeuren.

Het motto luidt dit jaar: ‘Maak Ringland waar’, een oproep zowel aan de overheid als aan de burgers. Het programma van de avond is opgehangen aan drie thema’s die ook de Antwerpse burgerbewegingen karakteriseren: burgers besturen mee, burgers tekenen mee, burgers meten mee.

 

1. Burgers besturen mee

1.1. Hoop op snelle doorbraak voor resterende knelpunten

Sinds de overheid en de burgerbewegingen het Toekomstverbond hebben afgesloten, is achter de schermen voort hard overleg gepleegd en op verschillende vlakken ook vooruitgang geboekt.

Dankzij een succesvolle crowdfunding (meer dan 60.000 euro opgehaald) heeft Ringland extra studies kunnen laten maken naar resterende knelpunten voor de overkapping:

  • De Oosterweelverbinding, met de Oosterweelknoop en de veilige aansluiting op de Ring aan het Sportpaleis en de Groenendaallaan.
  • De geplande gaten in de overkapping.

Met de BAM is samengewerkt rond de Oosterweelverbinding. Er is een akkoord over de capaciteit van de kanaaltunnels en de vereenvoudiging van de Oosterweelknoop. Wel blijft er nog discussie over het concept van de kanaaltunnels en de aansluiting op de knopen aan de Groenendaallaan en het Schijnpoort/Sportpaleis.

Ook over de scheiding van doorgaand en lokaal verkeer op de noordelijke ring is er nog geen volledige overeenstemming, net zomin als over de gaten. Daarvoor is intussen wel een werkgroep tunnelveiligheid opgestart, op zoek naar alternatieve oplossingen. De burgerbewegingen hebben goede hoop dat daarvoor vrij snel een doorbraak komt.

1.2. Nood aan efficiënte Werkgemeenschap

De Werkgemeenschap, waarin alle stakeholders samenzitten, kende een te trage opstart. De burgerbewegingen zorgen er voorlopig voor de voortgang, maar dringen erop aan dat de overheden en de BAM sneller werk maken van een goede reorganisatie en aansturing. Enkel zo kan er efficiënt en in echte cocreatie voortgang geboekt worden in de diverse werkbanken.

1.3. Financiering en energie

De Ringland Academie werkt daarnaast samen met de Universiteit Antwerpen, de hogescholen en alle stakeholders aan twee nieuwe thema’s: één over de financiering van het totaalproject van de overkapping en één over energiehuishouding in de ringzone.

 

2. Burgers tekenen mee

2.1. Uniek overkappingsproces ‘Over de Ring’

In zijn presentatie voor de Roma-avond wijst André Loeckx, professor emeritus stedenbouw en architectuur aan de KU Leuven, op het ‘unieke’ proces van de afgelopen acht maanden. ‘Op tafel lag een duidelijke maar aartsmoeilijke opdracht: verkeersinfrastructuur en mobiliteit verzoenen met leefbaarheid en duurzaamheid.’ De onafhankelijke expert van de Ringland Academie noemt de resultaten ‘indrukwekkend’.

‘De “Ring voor de stad” en de overkapping komen tevoorschijn als een stralend perspectief én een concrete mogelijkheid. Uiteraard zijn niet alle voorstellen even adembenemend of even rijp: enkele zijn verbluffend, de meeste zijn geïnspireerd en gevat, sommige doen de wenkbrauwen fronsen.’

Professor Loeckx wijst ook op een paradox: ‘De overtuigingskracht van het gepresteerde werk legt de onzekere randvoorwaarden bloot waarbinnen gewerkt moest worden: onzekerheden over de ondergrondse infrastructuur en over engagementen voor de hele realisatie. Zullen “strategische” deelprojecten niet dienen als gelegenheden om het integrale project van een volledige overkapping te kortwieken?’

2.2. Prioriteiten voor eerste schijf van 1,25 miljard euro

Eind mei hebben de zes ontwerpteams hun 31 voorstellen voor de eerste fase van de overkapping voorgesteld. Burgers konden ze tijdens de Ringdagen beoordelen.

Tijdens de Roma-avond laat ook Ringland zijn licht erover schijnen. Samen formuleren de drie burgerbewegingen Ademloos, stRaten-generaal en Ringland een coherent advies over welke projecten voor hen prioritair zijn.

  1. Zone West
    De plannen voor een landschapspark op de linkeroever zijn vrijwel uitvoeringsklaar. Aangezien de infrastructuurwerken voor Oosterweel daar al begonnen zijn, worden die best meteen gekoppeld aan de aanleg van de geluidsbermen voor Zwijndrecht én de Linkeroever, aan de ecologische verbindingen én het volledige fietsnetwerk.
  2. Zone Noord
    Ook in zone Noord staan de werken voor Oosterweel in de steigers. Daar moeten ze meteen aangegrepen worden om voor een volledige overkapping te gaan, tot aan de Groenendaallaan en het Sportpaleis (rekening houdend met de aanpassingen die voort worden besproken).
    Vandaag moet ook al beslist worden om de Ring ten noorden van het Albertkanaal dieper aan te leggen. Dan kan het stuk tot aan Luchtbal-Lambrechtshoeken meteen mee overkapt worden, aansluitend op de Oosterweelwerken.
  3. Zone Zuid
    Samen met de geplande heraanleg van de Spaghettiknoop, en mits dat ontwerp wordt bijgeschaafd, is ook het einde van de A12 aan de Jan De Voslei overkapbaar.

    Met deze prioritaire werven in Noord en Zuid krijgen minder gegoede stadswijken zoals het Kiel, Dam en Stuivenberg, Deurne-Noord, Merksem en Luchtbal dus voorrang. Dankzij de overkapping krijgen ze nieuwe ontwikkelingskansen. Voor de bewoners verbeteren daar de gezondheid en de leefbaarheid.
  4. Zones Noordoost, Oost en Zuidoost
    Terwijl de eerste jaren al volop gewerkt wordt in West, Noord(oost) en Zuid, versterken ontwikkelingen van de bestaande en nieuwe treinstations Zuid, Berchem, Turnhoutsepoort, Schijnpoort en Luchtbal het voorstadsnet.

Met een deel van het beschikbare budget kunnen in Zuid, Zuidoost en Oost ook al groene wijkverbindingen, bermen en waterlopen aangelegd worden, die alvast vooruitlopen op de definitieve infrastructuurwerken op de zuidelijke Ring.

Die overkapping van de zuidelijke Ring moet dan als sluitstuk volgen. Als de ontwerpstudie daarvoor morgen begint, moeten die werken in 2023 kunnen starten en uiterlijk in 2030 klaar zijn.

2.3. Stappenplan realisatie Ringland tegen 2030

Voor de burgerbewegingen is het haalbaar alle werken tegen 2030 af te ronden. Ringland visualiseerde het stappenplan daartoe in een helder filmpje.

Vrijwel alle voorgestelde projecten van de ontwerpteams hebben tot doel de leefbaarheid en de mobiliteit in Antwerpen te verbeteren. Ze verdienen dan ook onze steun. Voor de financiering van sommige zal echter geput moeten worden uit andere fondsen dan dat voor de overkapping. Voorbeelden zijn projecten zoals een waterpark rond het Schijn en een park aan de binnenkant van Spoor Oost, of de toe te juichen stationsontwikkelingen en de fietsbrug over de Schelde, die het autoverkeer helpen terug te dringen en zo een grote bijdrage zullen leveren voor de noodzakelijk modal split 50/50.

 

3. Burgers meten mee

3.1. Eerste resultaten Straatvinken: meer auto’s dan verwacht

Een noodzakelijke voorwaarde voor een geslaagde overkapping is de realisatie van een modal split 50/50: tegen 2030 moet minstens de helft van de verplaatsingen gebeuren op een duurzame manier (te voet, met de fiets of het openbaar vervoer). Zo staat het ook in het Toekomstverbond.

Om die modal shift samen met de burgers waar te maken, heeft de Ringland Academie onlangs het citizen-scienceproject Straatvinken gelanceerd. Op 24 mei hebben in Antwerpen en 32 omliggende gemeenten en steden minstens 1.638 mensen in hun straat het verkeer geteld (er lopen nog steeds telformulieren binnen). Ze vinkten samen liefst 471.950 vervoersmodi, waarvan 298.531 auto's (63,4%).

Hoe verder weg van de kernstad, hoe meer auto’s, want hoe minder alternatieven. Toch zijn er ook binnen Antwerpen-centrum grote verschillen. ‘Niet enkel de percentages zijn belangrijk, maar ook hoeveel verkeer er effectief door een straat komt’, zegt prof. Thomas Vanoutrive (UAntwerpen). ‘Is de straat wel aangepast aan veel verkeer? Dat willen we verder onderzoeken.’

Er wordt ook behoorlijk wat gestapt, vooral in de stad. ‘Onderzoek focust vaak op woon-werkverkeer, maar niet iedereen werkt. Er zijn ook veel kinderen en gepensioneerden, mensen gaan naar de winkel of naar een activiteit. Dat kan vragen oproepen over de infrastructuur voor voetgangers. Ook dat willen we nu in kaart brengen.’

Opvallend is dat 78 procent zegt evenveel of meer auto’s te hebben geteld dan verwacht. Driekwart van de tellers had nog meer voetgangers verwacht, stelde Huib Huyse (HIVA - KU Leuven) vast met een online bevraging. Het omgekeerde blijkt voor voetgangers en fietsers, zeker buiten de stad. 83 procent van de tellers had evenveel of meer fietsers en voetgangers verwacht.

Positief is dat 96 procent van de tellers verklaarde de volgende jaren opnieuw mee te willen doen. Ook bij bewoners uit de bredere Antwerpse regio, van de Rupelstreek tot Essen, blijkt volgens het aantal deelnemers daar de mobiliteits- en de leefbaarheidsproblematiek sterk te leven.

Van elke deelnemende straat wordt nu een evaluatie gemaakt. Die resultaten worden voorgesteld op een evenement in het najaar.

3.2. Zondag 9 september, Park Spoor Noord

In het kader van de modal shift organiseert Ringland samen met Ademloos en stRaten-generaal in het najaar nog een evenement. De Antwerpenaren worden opgeroepen op zondag 9 september om 15 uur in tien feestelijke parades naar Park Spoor Noord te trekken. Ook de Ringlandband zal paraat zijn.

De bedoeling is ‘stil te staan’ bij het groeiende mobiliteitsprobleem én overtuigd te raken dat we samen betere oplossingen moeten zoeken en realiseren om ons vlot te kunnen blijven verplaatsen.