Dirk over de shift van afval en auto’s

Begin dit jaar is er een flinke shift gebeurd tussen onze afvalemmers: zowat alle plastic verpakkingen mogen nu mee in de pmd-zak. Dat zorgt voor een belangrijke verschuiving van restafval naar de blauwe zak. Als je goed sorteert, blijft er nog erg weinig te verbranden afval over. Als de pmd-zak goed gerecycleerd wordt, is dat ook een succes: er zijn minder grondstoffen nodig en er belanden minder microplastics in het milieu. Dat is een verhaal van technologische vooruitgang bij de recyclagesector, ondersteund door de overheid, uit te voeren door ons allemaal.

Ook in de mobiliteit, de sector waarin het burgerplatform Zorro (ZuidOostRand RouteOverleg) actief is, doet zich de jongste jaren een snelle technologische evolutie voor. Voertuigen met elektrische aandrijving of ondersteuning komen in alle vormen op de markt. Bijvoorbeeld 30 km pendelen naar je werk kan nu ook vlot met een snelle fiets.

Toch blijft de grote shift in de mobiliteit voorlopig uit. De files van vóór corona zijn weer helemaal terug. Is de Belg dan zo verknocht aan zijn privéauto? Laat het trein-tram-bus-aanbod zo te wensen over? Zijn de fietsverbindingen nog altijd zo weinig aantrekkelijk? 

Twee fronten

De modal shift moet gebeuren op twee fronten tegelijk: enerzijds met een shift in ons eigen hoofd en ons gedrag, anderzijds met een shift van de budgetten, de overheidsinvesteringen in fiets en openbaar vervoer.

Een auto is een formidabel handig ding. Ik heb er ook één en ik zou hem niet graag missen. Toch staat hij wel vaak twee à drie weken stil. De hele dag door naar de autosleutels grijpen voor alle korte ritjes? Komaan zeg, laat hem toch staan tot wanneer hij echt nodig is. De supermarkt, de school, de markt, de winkelstraat, de bib, de sportclub, familie, vrienden, horeca: die bevinden zich vaak toch erg dichtbij? Het goeie, nabije, dagelijkse leven en autominderen gaan hand in hand.

Te voet en per fiets 

Leven in de buurt betekent korte dagelijkse verplaatsingen maken naar winkels, school, postbus, café, familie, vrienden, … Dat doen we gewoon te voet of per fiets. Gelukkig zijn de buurten in de Antwerpse zuidoostrand, de regio waarin Zorro actief is, nog compact. Afstanden zijn er kort, scholen en winkels dichtbij. En op de fiets kan je echt wel wat spullen meenemen. Er is een breed gamma van fietszakken over kratten tot fietskarren, cargobikes en bakfietsen. Zo’n bakfiets hoef je niet eens te kopen, ze zitten nu ook in het deelaanbod, mét elektrische ondersteuning zelfs.

Trein, tram, bus

Ondertussen verdienen ook trein, tram en bus investeringen in een shift naar echte kwaliteit: een aanbod met betrouwbare, frequente, snelle, comfortabele verbindingen die de files te vlug af zijn. Dat netwerk begint bij de voorstadstrein. In de zuidoostrand zijn dat de lijnen van Mechelen en Lier naar Antwerpen. Daar pleit Zorro voor vier treinen per uur. Het in gebruik nemen van het Ringspoor rond Antwerpen zou heel wat mogelijkheden bieden, zoals een directe treinverbinding met het Sportpaleis (Schijnpoort) vanuit heel wat stations in onze regio. Een formidabele stap vooruit bij grote evenementen! Het tramnetwerk ziet Zorro graag verlengd naar Kontich, Ranst en later ook langs de A12. Het busnetwerk vult dat verder aan. Vlot en comfortabel kunnen overstappen is daarbij cruciaal. 

Woonstraten

Er is ook een shift nodig in onze woonstraten. Wat kan er eigenlijk midden op straat? Ofwel is de straat het exclusieve terrein van de doorrijdende auto. Ofwel doet die auto het wat rustiger aan en is er ook plaats voor al de rest: kuieren, een babbeltje slaan, kinderen die lopen, fietsen en spelen… De Deense visionaire architect Jan Gehl schreef een boek met de titel Cities for People. Dat moet ook gelden voor onze zuidoostrand: de straten zijn er voor de mensen. Het essentiële omslagpunt is de ‘poort’ waar automobilisten de buurt binnenrijden. Daar moet de klik gebeuren: ‘Ik ben (bijna) thuis, oef, ik laat de stress achter mij, ik rij die laatste paar honderd meter stapvoets.’ Zo wordt de straat een echte leefstraat, niet een weg om door de rijden maar om te verblijven.

Er is evenzeer nood aan een shift op de parkeerstrook. In bepaalde straten vinden fietsen geen plaats in huis en moeten ze noodgedwongen overnachten op de stoep, ook wanneer het regent. Daarvoor kunnen de gemeenten, op aanvraag van de bewoners, oplossingen zoeken en de beschikbare ruimte herverdelen.

Pakjes per spoor

Ten slotte is ook bij het transport een shift gewenst. De toegenomen files zijn deels te wijten aan leveringen van online bestellingen. Moeten al die kleine pakjes geleverd worden door gehaaste bestelwagens? Is het wel noodzakelijk dat we ons pakje altijd de volgende dag al geleverd krijgen? Waarom kunnen we bij de bestelling niet aangeven dat leveringen ook gegroepeerd mogen worden met andere bestellingen uit de buurt? En kan de levering zelf niet anders? De mobiliteitsknooppunten waar de Vervoerregio Antwerpen aan werkt, moeten daarbij een rol spelen. Die liggen bij voorkeur aan het spoor. Kan het pakjesvervoer niet (deels) per trein? Aan die knooppunten kunnen afhaalpunten worden opgezet. Ofwel kunnen de laatste kilometers overbrugd worden met lichte elektrische voertuigen.

Modal Selfie

Mijn auto staat vaak twee weken stil. Mijn buren stappen voortdurend in hun auto. Hoe komt dat toch? Welk verhaal zit daarachter? Is het een vastgeroeste gewoonte? Staat hun auto gewoon in de weg van hun fiets? Ik zie ze zo graag mee autominderen.

Zorro helpt je alvast bij die mental en modal shift. Met het zelfonderzoek Modal Selfie zetten we je al aardig op weg. Je bekijkt eerst je verplaatsingen van de afgelopen week. De tool berekent daarmee je persoonlijke modal split. Bedraagt die bv. 80/20, dan betekent dat dat je 80 procent van je verpaatsingen doet met je privéauto. Zorro daagt je vervolgens uit voor een stap vooruit: aan jou de keuze! Doe mee via www.modalselfie.be.

• Dirk De Weerdt is coördinator van Zorro (ZuidOostRand RouteOverleg), het burgerplatform van Ringland in de Antwerpse zuidoostrand. Diverse werkgroepen diepen de genoemde thema’s verder uit. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je in op de nieuwsbrief van Zorro.
• Op onze blog laten we geregeld Ringlanders aan het woord over het reilen en zeilen van de burgerbeweging, voor en achter de schermen. Zin om mee te draaien? Contacteer info@ringland.be.