Burgers en wetenschappers meten hoe gezond het verkeer in de straat is

Straatvinken, het jongste broertje van CurieuzeNeuzen, meet deze keer niet de luchtkwaliteit, maar het verkeer. Voor dit nieuwe citizen-scienceproject nodigt de Antwerpse burgerbeweging Ringland samen met de Universiteit Antwerpen, HIVA - KU Leuven en Straten Vol Leuven burgers in de 33 gemeenten van de vervoersregio Antwerpen en in Leuven uit om in hun straat één uurtje per jaar het verkeer te tellen. Daarvoor werd een speciale app ontwikkeld. Op donderdag 17 mei tussen 17 en 18 uur gaan de Straatvinken een eerste keer de straat op.

Modal split 50/50

Een van de de doelstellingen van het Toekomstverbond is een ‘modal split 50/50’. Volgens dat akkoord van maart 2017 tussen de Antwerpse burgerbewegingen en de overheid bestaat het verkeer tegen 2030 in de Antwerpse vervoersregio nog maar voor de helft uit auto’s en vrachtwagens. Nu bedraagt de modal split nog 70/30, met slechts 30 procent duurzame mobiliteit, zoals te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer.

De Leuvense stadsregio zal volgens voorspellingen van het Vlaams Verkeerscentrum bij ongewijzigd beleid in 2030 58 procent auto’s tellen. Via openbaar vervoer in eigen bedding en hoogkwalitatieve fietsinfrastructuur kan dat aandeel tot 40 procent dalen. De eerste stap is een modal split 50/50.

Door jaarlijks het verkeer te tellen kunnen burgers nagaan of hun straat daadwerkelijk evolueert naar een modal split 50/50. Concreet zouden burgers binnen zes jaar een daling van 10 procent auto’s moeten kunnen meten. Zo wordt hun straat leefbaarder.

33 Antwerpse gemeenten plus Leuven

Niet alleen in de stad Antwerpen, die een van de ondersteunende partners is, meten de Straatvinken. Mobiliteit stopt immers niet aan de gemeentegrens. De initiatiefnemers richten zich tot de 33 gemeenten, van Beveren tot Malle en van Essen tot Lier, van de vervoersregio Antwerpen. De gemeentebesturen van Schelle, Wuustwezel en Zoersel hebben al toegezegd dat ze het project van hogerhand steunen.

De burgerbeweging Straten Vol Leuven mobiliseert burgers om mee te tellen in Groot-Leuven.

Voorts steunen ook bedrijven het project. Zo is Argenta een evidente partner van Straatvinken door zijn inzet op duurzame mobiliteit. Bijna de helft van de personeelsleden pendelt er inmiddels met de fiets of het openbaar vervoer.

Citizen science

Straatvinken is, net zoals CurieuzeNeuzen dat in 2016 was, een citizen-scienceproject. Dat betekent dat wetenschappers en burgers samen onderzoek doen.

Vanuit de Universiteit Antwerpen begeleidt professor dr. Thomas Vanoutrive het project als mobiliteitsexpert. Hij benadrukt het unieke karakter van Straatvinken: ‘Er wordt al heel wat gemeten met tellussen, camera’s, gps en signalen via smartphone. Waar mogelijk gebruiken we die verkeersdata ook. Maar het voordeel en het unieke van Straatvinken is dat alle weggebruikers en alle vervoerstypes worden geteld, en dat allemaal samen in een hele vervoersregio. Door mensen mee te laten tellen, laten we hen bovendien ook meetellen in de mobiliteitsdialoog. Op hun beurt leren wetenschappers van de tellende burgers hoe ze een straat ervaren.’

De resultaten van deze eerste meting zijn zeer waardevol, aangezien ze gebruikt worden als nulmeting voor de evolutie naar 2030.

Sensibilsering

Daarnaast vormt sensibilisering een belangrijk aspect van citizen science, zegt dr. Huib Huyse. Hij begeleidt het project vanuit HIVA - KU Leuven voor de maatschappelijke dimensie ervan. ‘Een citizen-scienceproject leidt altijd tot een grote betrokkenheid bij de deelnemers. Straatvinken laat mensen op een andere manier naar hun straat kijken, en geeft hun een stem in het mobiliteitsdebat. Zo is Straatvinken een stap in de dialoog over mobiliteit en bereikbaarheid.’

Peter Vermeulen, projectverantwoordelijke van Ringland, is overtuigd dat Straatvinken kan bijdragen aan de mobiliteitsdoelstellingen van het Toekomstverbond: ‘Door massaal burgers te mobiliseren voor een jaarlijkse verkeerstelling volgen we op hoeveel en welke straten in de Antwerpse regio op koers zitten om tegen 2030 de mobiliteitsdoelstellingen te halen.’

Sven Augusteyns van de Ringland Academie wijst erop dat burgers met dit project een concreet beeld krijgen van hoe gezond het verkeer in hun straat is. ‘De wetenschappers berekenen op basis van de verkeerstelling een score voor elke deelnemende straat. Zo kan je elk jaar nagaan of het verkeer in je straat gezonder wordt of niet. Je kan de straatscore vervolgens tonen aan je buurt via een raamaffiche.’

Tellen met app

Straatvinken roept vanaf vandaag alle burgers en organisaties in de 33 gemeenten van de Antwerpse vervoersregio en in Leuven op deel te nemen. Registreren kan via de website www.straatvinken.be.

Het televenement vindt plaats op donderdag 17 mei van 17 tot 18 uur. Het aanvinken van alle verplaatsingen in de straat gebeurt met een app op de smartphone, ontwikkeld door Spaced. Desgewenst kan al op voorhand geoefend worden. Tellen kan ook met een papieren telformulier, eveneens te downloaden via www.straatvinken.be.