Maak vaart met de overkapping, nú!
Bron: Persbericht n.a.v. de online Roma-avond van Ringland
In het licht van de te verwachten beslissing over de omgevingsvergunning voor de Oosterweelverbinding dringt Ringland aan op de gelijktijdige en volledige overkapping van de hele noordelijke Ring. Tegelijk moet ook de overkapping van de Zuidelijke Ring zo snel mogelijk in de steigers gezet worden. Een nieuwe werkbank Financiering en een geactualiseerd Toekomstverbond 2.0 moeten garanderen dat de overkapping er effectief komt. Onder de noemer ‘Maak vaart’ lanceert de Antwerpse burgerbeweging die oproep krachtig en onderbouwd op haar jaarlijkse ‘Roma-avond’, die op woensdagavond 21 oktober online gaat.
Bij de omgevingsvergunningsaanvraag voor de Oosterweelverbinding in juni 2020 hebben de Antwerpse burgerbewegingen Ringland, Ademloos en stRaten-generaal samen beslist geen bezwaarschrift in te dienen, maar wel een positieve standpuntbepaling. Die hield wel een reeks concrete aanbevelingen in. Minstens even belangrijk als de Oosterweelverbinding zelf, is dat ook dringend werk gemaakt wordt van de drie andere pijlers van het Toekomstverbond: de verdere overkapping van de Ring, het Haventracé en de modal shift. In afwachting van de beslissing over de vergunningsaanvraag (verwacht tussen 15 en 25 november) en naar aanleiding van de online Roma-avond van Ringland onderstreept de burgerbeweging daarom het belang van volgende stappen.
1. Dringende studie voor een ‘Oosterweel-Plus’
De burgerbeweging vraagt dat bouwheer Lantis van de Vlaamse overheid zo snel mogelijk de opdracht krijgt voor een studie naar de volledige overkapping van de R1-Noord. Dat onderzoek moet gaan over de integratie van drie ‘reserveprojecten’ (Groen Hart Merksem-Luchtbal, Dam-Lobroekdok en Schijnpoort) die in 2018 niet geselecteerd zijn voor overkapping tijdens de eerste fase.
Voorts moeten de nodige innovatieve oplossingen geïntegreerd worden teneinde de ‘gaten’ in de overkapping tot het absolute minimum te beperken. Waar ze toch onvermijdelijk zijn, moeten de nodige maatregelen getroffen worden om de luchtkwaliteit maximaal te verbeteren en de geluidsoverlast zo veel mogelijk te beperken. Die studie voor een ‘Oosterweel-Plus’ moet er snel komen, opdat de Vlaamse regering daarover in de loop van 2021 – nog vóór de effectieve start van de werken voor de Oosterweelverbinding – de nodige beslissingen kan nemen.
‘Een volledige overkapping simultaan met de Oosterweelwerken is essentieel, zowel vanuit kostenefficiëntie als voor het draagvlak bij de burgers’, zegt Peter Vermeulen, projectverantwoordelijke van Ringland. ‘Als de reserveprojecten uitgesteld worden tot na de realisatie van de Oosterweelverbinding, dus ver voorbij 2030, zou dat de geloofwaardigheid van het totaalproject sterk ondermijnen. Uitvoering in twee fasen zou bovendien een nieuwe werf vereisen en leiden tot een tweede periode met ernstige verkeershinder. Het zou ook de totale rekening veel hoger doen oplopen. Redenen genoeg dus om die reserveprojecten meteen te integreren.’
Nu de verfijning van het ontwerp van en het overleg over de vier noordelijke Ringparken (Noordkasteel, Groenendaal, Lobroekdok en Het Schijn) opstarten, vraagt Ringland dan ook aan de stad Antwerpen en de leefbaarheidsintendant om die ontwerpopdrachten uit te breiden met het oog op de realisatie van de volledige overkapping.
2. Overkapping Ring-Zuid
Parallel aan de opstart van de Oosterweelverbinding moet ook dringend werk gemaakt worden van het dossier van de overkapping van de R1-Zuid. Dat moet in zijn geheel in de loop van 2021 en 2022 verder uitgewerkt worden, zodat ook de nodige procedures voor dat deel tijdig kunnen opstarten en worden afgerond. De ambitie moet erin bestaan om de overkapping van de hele R1-Zuid te realiseren vanaf 2025 (naadloos aansluitend bij de realisatie van de R1-Noord, afwerking uiterlijk tegen 2035).
Dat aangepaste ontwerp moet tevens de overgangen naar het gescheiden verkeer verder op de R1-Zuid zo veilig mogelijk uitwerken en uitgaan van de AMS100 (volledige ambitie inzake de modal shift te realiseren tegen 2030). In combinatie met een sturingssysteem voor verkeer in de hele regio moet dat tegelijkertijd de tunnelveiligheid maximaal garanderen.
In de studieopdracht die binnenkort verleend wordt voor het Ringpark Zuid, wordt er nog van uitgegaan dat de Knoop Zuid (Spaghettiknoop tussen de Kennedytunnel en de E19) voorlopig niet overkapt wordt. Die opdracht blijft voorlopig beperkt tot de herstructurering van de knoop zelf. Dat levert al mooie resultaten op, maar toch moet de maximale overkapping van dat deeltraject mee onderzocht worden. Daarom vraagt Ringland aan de Vlaamse regering om daarvoor ook tijdig in de nodige budgetten te voorzien.
Het proces voor Ringpark Groene Vesten loopt al volop. Daarvoor vraagt de burgerbeweging aan de stad Antwerpen en de leefbaarheidsintendant om die ontwerpopdracht uit te breiden met het oog op de realisatie van de volledige overkapping. Peter Vermeulen: ‘Tijdelijke ingrepen moeten zo veel mogelijk vermeden worden en er moet steeds een perspectief zijn op een volledige overkapping, liefst ook in één beweging mee uit te voeren.’
3. Werkbank financiering
Het spreekt voor zich dat de maatschappelijke baten van een overkapping opwegen tegen de kosten: gezondheidswinsten, minder ongevallen en bijbehorende kosten, veel minder vroegtijdige overlijdens, minder stressgerelateerde aandoeningen door nabijheid van groen, meer buffering van water tijdens droogteseizoenen enz. Daarbovenop heeft ook corona het belang van de overkapping en de Ringparken alleen maar sterker onderstreept. Nu moet ook de financieringskant van het hele Toekomstverbond verder concreet uitgewerkt worden, voortbouwend op de voorzet die Ringland al in 2015 en 2019 (colloquium) gegeven heeft.
De Antwerpse burgerbewegingen hebben daarom alle partners van het Toekomstverbond voorgesteld om vóór eind 2020 mee een werkbank Financiering op te starten. In de halfjaarlijkse voortgangsrapportage in de commissie Mobiliteit van het Vlaams Parlement (op 15 oktober jl.) kreeg dit voorstel vanuit verschillende partijen al steun. Daarop heeft de bevoegde minister Lydia Peeters bevestigd dat die werkbank er eerstdaags ook effectief komt.
Die werkbank moet een kosten-batenanalyse opmaken en financieringsmogelijkheden en terugverdienmodellen onderzoeken. Vanuit die werkbank, met vertegenwoordigers van de verschillende overheden en experts van de universiteiten en burgerbewegingen, zal vervolgens een onderbouwd advies voorgelegd worden aan de Vlaamse regering. Op basis daarvan kunnen alle deelprojecten van het Toekomstverbond (R1-Noord, R1-Zuid, Haventracé en modal shift) op een geïntegreerde manier gepland en gerealiseerd worden binnen de termijnen die in 2017 vastgelegd zijn: het Routeplan 2030 daadwerkelijk tegen 2030, de hele overkapping hopelijk uiterlijk tegen 2035, het hele Toekomstverbond tegen 2037. ‘Alleen een dergelijk stappenplan zal burgers het vertrouwen geven dat de overkapping er effectief komt’, oordeelt Peter Vermeulen.
4. Toekomstverbond 2.0
Aan alle politici van meerderheid én oppositie vraagt de burgerbeweging tevens om, uiterlijk tegen de vierde verjaardag van het Toekomstverbond op 15 maart 2021, mee te werken aan de actualisering van dat akkoord van 2017.
In dat Toekomstverbond 2.0 dient:
- een afstemming te gebeuren van de deelprojecten R1-Noord, R1-Zuid, Haventracé en Routeplan 2030
- een timing van de procedures en processen afgesproken te worden
- de financiering en fasering van de uitvoering duidelijker in beeld te komen
- de innovatieve en gewaardeerde co-creatieve en participatieve samenwerkingsverbanden verder uitgebouwd te worden.
Maak vaart!
‘De timing die in het Toekomstverbond vooropgesteld werd, is de afgelopen jaren niet gehaald. Een bijsturing is daarom noodzakelijk’, zegt Peter Vermeulen. ‘Meer dan ooit, want de coronacrisis en de lockdown, evenals de hittegolven en bijbehorende droogteperiodes, tonen eens te meer duidelijk aan hoezeer iedereen nood heeft aan een nabije groene en gezonde leefomgeving. Daarom moet nú werk gemaakt worden van de overkapping van de hele Antwerpse Ring, een project dat zowel de gezondheid en het leefmilieu, als duurzame mobiliteit en stadsontwikkeling een ferme boost geeft. Daarom: maak vaart!’