Zeven dringende voorstellen voor een update van het Toekomstverbond

De Antwerpse burgerbewegingen Ademloos, Ringland en stRaten-generaal verwachten van de Vlaamse regering tijdens deze legislatuur stevige engagementen en gerichte initiatieven voor de verdere realisatie van het Toekomstverbond. Ze schreven hun voorstellen neer in een nota aan de Vlaamse regering naar aanleiding van de derde verjaardag van het ‘Toekomstverbond voor bereikbaarheid en leefbaarheid’, dat werd gesloten op 15 maart 2017. Door de coronacrisis kon de nota pas deze week overhandigd worden aan Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters. Het doel van de voorstellen blijft de overkapping van de volledige Antwerpse Ring, als hefboom voor de uitbouw van een gezonde, groene, leefbare en bereikbare stad. 

In het kader van het Toekomstverbond zijn al grote stappen vooruit gezet, vooral in het ontwerp van de Oosterweelverbinding (de knopen Noordkasteel, Groenendaallaan en Schijnpoort) en de leefbaarheidsprojecten. Op andere terreinen, zoals het Routeplan voor de modal shift naar duurzamer verkeer en het Haventracé, is de vooruitgang minder groot dan wat drie jaar geleden werd vooropgesteld. Belangrijker is dat het engagement voor het hele project vorig jaar wel bevestigd is, zowel in het bestuursakkoord van de stad Antwerpen (‘De Grote Verbinding’) als in het

Vlaams regeerakkoord. Minister Lydia Peeters voegt nu de daad bij het woord, alvast wat het Haventracé betreft.

Met bovenstaand beeld kondigde Ringland drie jaar geleden het Toekomstverbond aan. De Antwerpse burgerbewegingen gingen uit van deze vier pijlers (I-IV) voor hun zeven dringende voorstellen (1-7) aan de Vlaamse regering.

Download hier de integrale nota

I. Een stroomversnelling in de realisatie van de modal shift

1. Het Routeplan 2030 voor de Vervoerregio Antwerpen moet dringend worden gefinaliseerd. Er is nood aan een veel betere doorstroming van het openbaar vervoer in de stadsregio, een veel groter aanbod op het voorstads-treinnetwerk, de uitbouw van fietsnetwerken, structurele minder-hinder-maatregelen tijdens de Oosterweelwerken en extra studies rond belangrijke strategische tramprojecten richting Ranst en Boom bijvoorbeeld.

II. Naar de volledige overkapping van de R1-Noord

2. Het aantal gaten in de eerste reeks overkappingen moet al van bij de realisatie van fase 1 (2025-2030) tot het absolute minimum beperkt worden. Innovatieve technieken voor luchtbehandeling en een beter management van gevaarlijke ADR-transporten bieden daartoe kansen.

3. Al meteen tijdens fase1-Oosterweel moet de hele R1-Noord overkapt worden. Daarvoor moet er de nodige financiering komen, evenals afspraken met het aannemersconsortium. Zowel vanuit technisch als financieel oogpunt zou het onverantwoord zijn om die overkapping pas later te realiseren. 

4. De plannen voor Oosterweel en de R1-Noord kunnen wellicht nog goedkoper. Dat kan door minder capaciteit te voorzien tijdens de werken (2x3 rijstroken volstaat), door al meteen uit te gaan van de volledig gerealiseerde modal shift (wellicht ook dan minder rijstroken mogelijk), goedkopere oplossingen te zoeken voor de tunnels (via ontwerp en technische uitvoering) enz.

III. Vooruitgang in het Haventracé

5. Voor de ‘Ring rond de Stad’ moet de ‘procedure complexe projecten’ worden opgestart. Het project moet rekening houden met de extra containercapaciteit in de haven én de realisatie van zowel de 2de haven-spoorontsluiting als de A102.

IV. Naar de volledige overkapping van de R1-Zuid

6. Het basisontwerp voor de R1-Zuid moet zo snel mogelijk concreet worden. Het huidige Oosterweel-ontwerp moet daar immers verder op aangepast worden, o.m. voor de aansluiting van gemengd verkeer (R1-Noord) naar gescheiden verkeer (R1-Zuid). Ook de knoop E313/E34 moet in dat licht herbekeken worden. 

7. Voor de studieopdracht voor de Spaghettiknoop R1-Zuid moet de aansluiting op het ‘basisconcept gescheiden verkeer op de R1-Zuid’ grondig bekeken worden. Ook voor het deel van de Kennedytunnel tot het station Zuid moet er een ontwerp gemaakt worden en middelen vastgelegd, evenals voor de overkapping van de knoop Zuid.

Belangrijke stap vooruit voor het Haventracé 

Wat het Haventracé betreft (punt 5), gaf minister van Mobiliteit Lydia Peeters vandaag de opdracht aan Lantis, het Agentschap Wegen en Verkeer en de afdeling Maritieme Toegang om daarvoor de procedure ‘complexe projecten’ op te starten. Zij moeten zich buigen over respectievelijk de versterking van de Tijsmanstunnel, het tracé op de rechteroever en op de linkeroever.

Het Haventracé omvat de bestaande R2 (van de E34 op Linkeroever, door de haven, via de Liefkenshoektunnel en de Tijsmanstunnel) langs de A1-Noord en de nog aan te leggen A102 (in een tunnel) tussen het knooppunt A12/E19 in Ekeren en de E313 in Wommelgem. 

De burgerbewegingen reageren tevreden op deze stap. ‘Deze noordelijke 'Ring rond de stad' is belangrijk om het doorgaande en havenverkeer weg te leiden van de huidige Ring en dus van de stad’, zegt Manu Claeys van stRaten-generaal. ‘De Oosterweelverbinding is immers vertimmerd tot een stedelijke snelweg.'  

Het zware verkeer wegleiden van de huidige Ring is noodzakelijk voor de leefbaarheid daar. 'We dringen er uiteraard wel op aan dat bij de aanleg van het Haventracé rekening wordt gehouden met de bekommernissen van burgers en actiegroepen in die omgeving', zegt Wim van Hees van Ademloos. 'Het kan niet de bedoeling zijn dat de leefbaarheidsproblemen verlegd worden.' Actiegroepen uit de omgeving participeren al in de werkbank Haventracé. 

Het Haventracé is ten slotte ook voor de overkapping van de Ring van levensbelang, besluit Peter Vermeulen van Ringland. 'Met het huidige volume aan verkeer is een overkapping met gescheiden tunnels niet haalbaar. Het verkeer zal hoe dan ook moeten verminderen. De modal shift blijft noodzakelijk.'

Tijdens de webwoensdagen van de burgerbewegingen, op 3, 17 en 24 juni om 20 uur, maken Ringland, Ademloos en stRaten-generaal een stand van zaken op van het Toekomstverbond. Minister Peeters zal de eerste webinar bijwonen.