Laat je vervoeren
Kiezen voor een bepaalde manier van verplaatsen doe je om verschillende redenen: uit gewoonte, voor het comfort, je beschikbare tijd, je gezondheid, het milieu en het klimaat, om minder in de file te staan, voor een aangenamere leefomgeving en last bot not least de kostprijs. Ons verplaatsingsgedrag is vaak ook emotioneel en groepsgebonden: je wil erbij horen. Het openbaar vervoer is, nog meer dan fietsen, bij uitstek een sociaal gebeuren.
Er wordt hard gewerkt aan sterker openbaar vervoer. Trein, tram en bus worden in de toekomst beter op elkaar afgestemd en georganiseerd rond knooppunten met service, zoals het station van Mortsel Oude God. Daar komen veilige fietsenstallingen en je kan er je pakje ophalen. Aan de vervoersketen worden (elektrische) deelfietsen, deelsteps en andere vormen van vervoer op maat toegevoegd. Dat wordt de moderne combimobiliteit.
Sociaal gebeuren
Nog meer dan fietsen is het openbaar vervoer is bij uitstek een sociaal gebeuren. Je krijgt van mensen rondom je een goeiedag in trein, tram en bus, in Limburg, in Wallonië, West-Vlaanderen, in Nederland … Maar in Antwerpen blijkt dat moeilijker. Mensen stappen op de tram, gaan zitten en doen alsof de andere reizigers niet bestaan. Het is toch leuker om even goeiedag te zeggen, als is het maar met een knikje? Een kleine moeite, zelfs met een mondkapje. Waarom is dat geen gewoonte in Antwerpen? Iedereen zit wel naar zijn smartphone te kijken, maar de echte wereld is er ook nog.
In coronatijd was het wat minder gezellig, maar trein, tram en bus blijven de plek waar je je kan laten voeren in de veilige handen van chauffeur, wattman of -vrouw, machinist. Je kan rustig je eigen ding doen met je smartphone of een boekje, je kan een dutje doen, alles wat niet lukt aan het stuur van auto of fiets.
Openbaar vervoer in volle vernieuwing
Nog vóór de coronacrisis was in Vlaanderen het besef gegroeid dat het openbaar vervoer drastisch moest veranderen. Vroeger was het sleutelwoord ‘basismobiliteit’. Concreet betekende dat dat iedereen op maximaal 750 meter van haar of zijn woonplaats op bus of tram moest kunnen stappen.
In het nieuwe beleid is het sleutelwoord ‘basisbereikbaarheid’. De bedoeling is dat het openbaar vervoer meer aansluit bij de concrete vraag, zodat men overvolle bussen en treinen op drukke assen en lege bussen in rustige woonwijken kan vermijden. Men wil de beschikbare middelen efficiënter inzetten.
Het openbaar vervoer zal in de toekomst bestaan uit verschillende lagen die elkaar aanvullen: het treinnet, het kernnet, het aanvullend net en het vervoer op maat. Zo zal de verbinding van een kleinere entiteit met de centrumstad niet meer rechtstreeks zijn. Men wil de centrale assen versterken met hoge frequentie en snelheid. De kleinere entiteiten takken aan op die centrale assen.
Op de plaats waar assen elkaar kruisen, worden mobiliteitsknooppunten ingericht, waar men vlot en comfortabel kan switchen of overstappen.
Combimobiliteit
Op die manier wordt combimobiliteit een cruciaal concept, waarbij reizigers bij hun verplaatsingen verschillende vormen van mobiliteit combineren. Zo rij je bijvoorbeeld met de fiets naar het station, neem je daar de trein en doe je het laatste stuk met de tram. Of je rijdt met de auto naar een Park & Ride en neemt daar de tram naar het stadscentrum.
In Vlaanderen wordt het aanbod voor de pendelaars gebundeld onder de noemer Hoppin tot een leesbaar, helder en samenhangend geheel. Hoppin zou de puzzelstukken van openbaar vervoer en (e-)fiets, auto en deelsystemen moeten samenbrengen tot één verhaal. Het wordt uitgerold over heel Vlaanderen.
Een voorbeeld. Vanuit Mortsel en Boechout is de trein veel sneller in Antwerpen dan de tram. Toch mag je niet op de trein met een rittenkaart van De Lijn. Een treinticket kost minimaal 2,50 euro. Een City Pass-abonnement, zowel voor De Lijn als de trein, reikt maar tot Mortsel. De zuidoostrand is in blijde verwachting van de tariefintegratie die Hoppin belooft!
Ook Integrato, een concept naar Zwitsers model, streeft naar vernieuwing en integratie van het openbaar vervoer in België. Integrato gaat voor de vaste cadans met klokvaste aansluitingen en beperkte overstaptijd.
De stad Antwerpen zette samen met alle betrokken partners Slim naar Antwerpen op, een slimme routeplanner die je alle bereikbaarheidsinformatie en slimme alternatieven biedt om vlot in de stad te geraken.
De spitstest
Hoe geraak je het snelst in hartje Antwerpen? Op 24 april 2018 tijdens de ochtendspits deden twee teams van de Fietsersbond de ‘spitstest’. Ze vertrokken aan het station van Boechout en op het Laar in Aartselaar naar de Grote Markt in Antwerpen.
Het resultaat? Vanuit Boechout was de man die de trein en vouwfiets combineerde het snelst. Hij was 29 minuten eerder vertrokken aan het station. Drie minuten later was de man die trein en metro/tram combineerde ook al ter bestemming. De fietser was derde. De automobilist, die uiteraard eerst parkeerplaats moest zoeken, deed er uiteindelijk 14 minuten langer over dan de winnaar!
Vanuit Aartselaar is er geen trein of tram. Daar won de fietser met vlag en wimpel: hij was er binnen een halfuur, terwijl de busreiziger en de automobilist er bijna een uur over deden!
De nood aan een sneltram die Aartselaar aandoet, is duidelijk ...
Openbaar vervoer volgens het Routeplan 2030
De zuidoostrand omvat Mortsel, Edegem, Hove, Boechout, Kontich, Lint, Borsbeek en Wommelgem, en maakt deel uit van de Vervoerregio Antwerpen. In het Routeplan 2030 van de Vervoerregio is autominderen een van de centrale doelstellingen: de modal split moet zakken van van 70/30 naar 50/50. Er mag dus nog maar de helft van de verplaatsingen gebeuren met privéauto's, (minstens) de helft moet op een duurzame manier gebeuren: te voet met de fiets of het openbaar vervoer.
Voorstadstreinen
De zuidoostrand heeft goede spoorverbindingen met voorstadstreinen Antwerpen-Mechelen en Antwerpen-Lier. Treinen zijn de snelste optie, zonder de doorstromingsproblemen van trams en bussen en trams.
Zo snel ben je in Berchem-Station vanuit ...
- Kontich-Lint: 14'
- Hove: 10'
- Mortsel-Oude God: 4'
- Mortsel: 3'
- Boechout: 9'
Vijf of zes minuten later sta je in Antwerpen Centraal!
Antwerpen-Berchem wordt een interregionaal knooppunt met prima verbindingen. Antwerpen-Centraal blijft het internationale knooppunt van onze regio. Deze lijnen worden versterkt tot een frequentie van een trein binnen het kwartier.
De Lijn
De Lijn heeft een handige routeplanner. Geef het adres in waar je vertrekt, het adres waar je wil aankomen en laat je vervoeren ;-! Voor een overzicht kan je eerst de netplannen bekijken.
Wil je naar de koekenstad? Laat je dan Slim naar Antwerpen vervoeren!
De Waterbus voert je van Hemiksem-Kruibeke naar Antwerpen en de haven. Je fiets kan gratis mee.
Zorro brengt je in vervoering
Zorro, het burgerplatform voor de zuidoostrand, denkt grondig na over het openbaar vervoer in onze regio. De Zorro-voorstellen gaan in deze richting:
- Het aandeel van trein, tram en bus moet verdubbelen! Van 10 naar 20% van onze verplaatsingen, anders lukt de modal shift niet, waar Vervoerregio Antwerpen zo naar snakt ... Autominderen is de boodschap, en massaal investeren in ons openbaar vervoer!
- Tot nu toe rijden veel bussen een zig-zagtraject om in elke wijk een graantje mee te pikken. Dat kost veel tijd. Het nieuwe concept is een spinnenwebmodel waarbij de grote assen naar Antwerpen flink rechtdoor rijden. Daarop takken dwarsverbindingen aan met goede overstappen.
- Het Ringspoor, waaraan stations Antwerpen-Zuid en -Berchem liggen, loopt verder rond de stad, maar daar rijden nu geen passagierstreinen. Zorro stelt voor om het Ringspoor in gebruik te nemen met stations Borgerhout, Schijnpoort, Luchtbal. Stel je een rechtstreekse trein voor vanuit Lier, Mortsel of Kontich naar Schijnpoort voor een evenement in het Sportpaleis: zalig!
- Op een grote as is een tram beter dan een bus: de tram rijdt stipter en comfortabeler en kan meer volk vervoeren. Zorro pleit voor tramverlengingen naar het zuiden richting Kontich en Boom en het oosten richting Ranst-Massenhoven.
- Trams en bussen rijden frequent en betrouwbaar.
- Overstappen gebeurt op een OV-knooppunt, zonder tijdverlies, zonder zoeken of andere gedoe.
- Een tram of bus moet niet wachten aan verkeerslichten. Ze krijgen groen.
- Haltes en stations zijn toegankelijk, ook voor rolstoelen.
- Basisbereikbaarheid nemen wij letterlijk. Een slecht voorbeeld: Sociale Winkel De Loods in Broechem, die zich richt op mensen in een zwakke financiële situatie, is niet bereikbaar met het openbaar vervoer. Hoe kan dat nu?
Je vindt meer in het Zorro-rapport.