De Lijn herbekijkt tramplan na protest: tram 7 én 15 gered
Na breedgedragen protest, ook van het burgerplatform Zorro, heeft de Vervoerregioraad beslist dat De Lijn haar plannen voor de hertekening van het tramnet moet herbekijken. Een telling door Zorro van het aantal gebruikers van tram 15 en hun bestemming wees uit dat het huidige voorstel van De Lijn een forse achteruitgang betekend zou hebben.
Groot was de verbazing toen begin februari de nieuwe plannen bekend werden voor het tramnetwerk. De Lijn stelde voor om tramlijn 15 vanaf halte Harmonie het traject van tram 7 te laten volgen, tot aan het MAS. Tram 7, die volgens eerdere voorstellen geschrapt zou worden, was dan wel gered, dit nieuwe plan oogstte opnieuw verbijsterde reacties.
Ook voor Zorro, het burgerplatform van Ringland in de zuidoostrand, was de logica totaal zoek. Het Routeplan 2030 kiest immers resoluut voor de modal shift. Dat veronderstelt dat het aanbod openbaar vervoer moet verdubbelen. Dit nieuwe plan zou echter een fameuze stap achteruit zijn. 'Stop met de afbraak van De Lijn', schreef Zorro in een open brief aan de Vervoerregioraad en De Lijn.
M-lijnen en T-lijnen
In het 'plan Basisbereikbaarheid' voor de korte termijn maakt De Lijn voor de trams een onderscheid tussen M-lijnen en T-lijnen. Kenmerkend voor de M-lijnen zijn: hoge frequentie, vertrekkend vanuit de randgemeenten met goede ontsluiting van de P&R’s, gebruik van de metro en maximale eigen bedding. T-lijnen hebben een iets lagere frequentie, rijden bovengronds en hebben gemengde trajecten (geen of minder eigen bedding).
Volgens het voorliggende plan zou tram 15 in de toekomst nog een M-lijn zijn tot aan halte Harmonie en vanaf daar een T-lijn worden. Reizigers die naar Antwerpen-Centraal willen, zouden aan Harmonie moeten overstappen. Wie naar Linkeroever wil, moet dan overstappen aan de Meirbrug, of aan Harmonie én Centraal Station. Het plan biedt geen enkele garantie op een vlotte overstap, aangezien de dienstregelingen van de verschillende lijnen nog niet op elkaar afgestemd zijn. Het knooppunt Harmonie is qua infrastructuur ook een ramp. En hoe is het te verantwoorden om tram 15 vanaf Harmonie verder te laten rijden over een traject dat vanaf de kerk Heilige Geest op de Mechelsesteenweg dagelijks af te rekenen heeft met files?
Het (gecontesteerde) nieuwe tramnet van De Lijn.
Succesnummer
De huidige tramlijn 15 beantwoordt aan alle criteria van een M-lijn: volledig eigen bedding, al gedeeltelijke lichtsturing, ontsluiting P&R Boechout, grote tramstellen. De Lijn heeft de voorbije jaren de doorstroming van tram 15 zelfs op heel wat punten nog verbeterd. Denk maar aan een betere regeling van de verkeerslichten, aparte lichten voor afbuigend verkeer op de Liersesteenweg, herstelling van de sporen op de Belgiëlei en de Blancefloerlaan. Tram 15 is in het Routeplan 2030 aangeduid als een sneltram, een A-tram. Wat kwaliteit, doorstroming en frequentie betreft, is het momenteel een van de beste tramlijnen. Een succesnummer schaf je toch niet af?
Zorro/Ringland probeert al twee jaar de bevolking en de beleidsmakers in de zuidoostrand te sensibiliseren om vaker het openbaar vervoer te gebruiken. Dit plan zou geenszins een aanmoediging zijn.
Telling aan de P&R in Boechout
Zorro interpelleerde de betrokken gemeentebesturen – voor de volledigheid: die van Mortsel en Boechout kantten zich ook tegen de plannen, Groen lanceerde een succesvolle petitie – en organiseerde mee een telling aan de P&R in Boechout. Vrijwilligers van Zorro, de gemeentelijke mobiliteitsraad en Groen stelden op 22 februari tussen 7 en 10 uur aan de reizigers van tram 15 deze eenvoudige vragen: tot welke halte neemt u de tram en waartoe neemt u de tram: om naar uw werk te gaan, naar school te gaan, te gaan shoppen of voor andere redenen? De antwoorden vind je hier opgelijst.
In totaal werden 242 mensen geteld die op tram 15 stapten. Op het eerste gezicht lijkt dat weinig, maar op die dag waren de coronamaatregelen nog volop van toepassing. De Lijn telde in die periode over het algemeen nog minstens 40 procent minder reizgers. Vóór corona zou dat aantal in Boechout wellicht rond 400 gelegen hebben.
De belangrijkste conclusie betreft het profiel van de reizigers: 40,5 procent (98 reizigers) namen tram 15 om naar hun werk te gaan. Nagenoeg evenveel mensen (97) namen de tram voor school of opleiding. Uit een algemeen onderzoek van De Lijn, in 2020 voorgesteld aan het Vlaams Parlement, blijkt dat 17% van de reizigers het openbaar vervoer gebruikt voor schoolverplaatsingen en 15% voor woon-werkverplaatsingen. Lijn 15 scoorde tijdens de ochtendtelling van Zorro dus uitzonderlijk hoog voor dit soort verplaatsingen. Zo’n 80% van de gebruikers van tram 15 heeft dus een stipte, betrouwbare verbinding nodig. Deze sneltram in de toekomst het traject van tram 7 laten volgen zou getuigen van weinig respect voor de gebruiker en weinig interesse voor de modal shift.
Met het nieuwe plan zou 25% (62 reizigers) hun bestemming tussen halte Lange Leemstraat tot Opera ook niet meer rechtstreeks kunnen bereiken. Van het totale aantal getelde reizigers stapte 42,5% (103) af voorbij halte Harmonie. Zij zouden dus voortaan moeten overstappen om vertragingen te vermijden. Als ze zouden blijven zitten, zouden ze immers de kans lopen om vast te rijden in de binnenstad.
TreinTramBus mee aan tafel
Na het breedgedragen protest heeft de Vervoerregioraad op 28 februari beslist dat de volledige reorganisatie van De Lijn in functie van ‘basisbereikbaarheid’ herbekeken moet worden. De afschaffing van tram 15 zou alvast ongedaan gemaakt worden. Ook voor andere subregio's zaten er onaanvaardbare voorstellen in het plan, die nu worden herbekeken.
De Lijn gaat nu een nieuw voorstel uitwerken. Zorro juicht toe dat dat in overleg zal gebeuren met TreinTramBus. Het uitgangspunt voor de reizigersorganisatie is dat je vanuit alle richtingen het Centraal Station én de Groenplaats moet kunnen bereiken zónder overstap.