Vraag

Wie zal dat betalen?

Een overkapping zal enorm veel baten hebben: minder ziekenhuisopnames en overlijdens door luchtvervuiling, meer groen en dus een betere levenskwaliteit, minder files, minder ongevallen, enzovoort. Vergeten we ook niet de andere return on investment: de ruimte die vrijkomt biedt enorm veel mogelijkheden tot stadsontwikkeling

Ringland nam van meet af aan het heft in handen om constructieve voorstellen te doen voor de financiering. Al in 2015 werkte de Ringland Academie samen met Idea Consult aan een studie over de betaalbaarheid, die uitwees dat de financiering realistisch is. 

Vervolgens organiseerde Ringland in april 2019 een colloquium met diverse stakeholders, waaronder Lantis (het vroegere BAM), de stad Antwerpen en het Urban Studies Institute van de Universiteit Antwerpen. Sprekers, ook uit Nederland, reikten interessante denksporen aan. De opbrengst van rekeningrijden of tol kan een deel van de overkapping financieren. Een kilometerheffing (voor vrachtwagens, maar ook voor personenwagens) kan er bovendien mee voor zorgen dat het verkeer gestuurd wordt en vlotter verloopt. Voorts kan een beroep gedaan worden op Europese projectfondsen en steun van de Europese Investeringsbank.

In het kader van het Toekomstverbond van 2017 hebben de Vlaamse regering, de stad en de haven alvast 1,25 miljard euro gereserveerd voor de ‘eerste fase’ van de overkapping (de leefbaarheidsprojecten of Ringparken).

Voor de verdere financiering drongen de burgerbewegingen aan op de oprichting van een werkbank Financiering. In februari 2021 heeft Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters die effectief toegezegd. De Universiteit Antwerpen, Lantis en het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) onderzochten samen hoe de overkapping en de andere aspecten van het Toekomstverbond gefinancierd kunnen worden.

Noodgedwongen bleef de studie door de Universiteit Antwerpen bij een theoretische oefening. Ze verschafte weliswaar interessante inzichten, maar ze werd uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie, die ondertussen gewijzigd is en nog zal wijzigen. Zo zijn de ontwerpen bijvoorbeeld nog voorlopig. In die complexe omgeving zijn de baten moeilijk te kwantificeren.

Voor een definitieve becijfering van de te verwachten kosten is het dus nog te vroeg. Wel al duidelijk is dat van de vier bestudeerde scenario’s de volledige overkapping de meeste baten oplevert.

De werkbank zal verder bekijken hoe ze de voorliggende parameters en varianten kan optimaliseren en hoe de grootst en best mogelijke overkappingen kunnen worden gerealiseerd, zoals opgenomen in het Toekomstverbond.

Ook de experts van de Ringland Academie buigen zich voort over financieringsalternatieven en besparingsmogelijkheden. Waar kunnen op basis van de huidige berekeningen de meeste baten behaald worden en tegelijk de kosten significant verminderd worden? Zo verdient bv. een ‘gebruikersbijdrage’ voor de tunnels verdere studie (momenteel is alleen voorzien in een tolheffing voor vrachtwagens in de Kennedytunnel). Het is alvast een maatregel met bewezen impact om het verkeer te sturen. Ook publiek-private samenwerking (pps) moet verder onderzocht worden. (Update 13.3.2025)

Terug naar alle vragen en antwoorden