Koen over Ringpark Groenendaal
Ringpark Groenendaal is een geval apart, onder meer door zijn ligging. Het korte stukje kap dat nu al op de plannen staat, vindt Ringland-antenne Koen Vande Sompele al een prestatie op zich, omdat het ook over een op-en-afrittencomplex gaat. Al kijkt hij uit naar meer. Het ontwerp voor het Ringpark biedt alvast alles waarvan een stadsbewoner kan dromen. Maar of het in zijn geheel geslaagd zal zijn, zal grotendeels afhangen van de mate waarin de modal shift gerealiseerd wordt.
Bij de naam Groenendaallaan denken velen wellicht aan een landelijke dreef afgezoomd door schilderachtige villa’s met dubbele garagepoorten. De Groenendaallaan waar we het hier over hebben, is totaal anders. Vier rijstroken, twee parkeerstroken, twee fietspaden, twee trambanen en twee voetpaden vormen samen met appartementsgebouwen die eruitzien als een belegging een soort van stedelijke riool, opgefleurd met verkeerslichten, verkeersborden en enkele bomen die op de parkeerstrook ‘in de weg’ staan. Bizar is ook dat Ringpark Groenendaal bijna niet over deze laan gaat. Meer zelfs: eigenlijk is het geen Ring-park. Het park ligt immers langs de E19 en niet langs de Ring.
Een lastig park
Ringpark Groenendaal is ook een lastig park omdat het noord-zuid georiënteerd is en op alle plannen een kwartslag gedraaid moet worden om het beter op onze horizontale schermen te kunnen tonen. Voorts ligt het als aan beide zijden van autosnelweginfrastructuur, waarvan in de huidige plannen maar een klein deel overkapt wordt.
Dat laatste is vooral betreurenswaardig omdat in de omgeving ervan nogal wat mensen wonen. Aan de westzijde ligt de wijk Luchtbal met haar kenmerkende blokken. In het oosten ligt de Distelhoek met zijn herkenbare rijtjeshuizen. Beide wijken zijn dichtbevolkt. Er is een kap gepland vanaf het Albertkanaal tot iets voorbij het station Luchtbal. Die overkapping behelst daarmee een derde van de lengte van het park. Er is wel hoop dat het dak kan worden doorgetrokken tot aan het midden van het park. Het kort stukje kap dat nu al op de plannen staat, is hoe dan ook al een prestatie op zich, omdat het niet alleen over de autoweg gaat, maar ook over een op-en-afrittencomplex. Knappe koppen uit verschillende studiebureaus en gewone mensen uit de burgerbewegingen hebben daar in scrumsessies lang op zitten broeden.
Links de plannen van 2017 voor het knooppunt Groenendaal, rechts het resultaat van scrumsessies met de burgerbewegingen.
Stationsomgeving
Binnen de daarvoor beschreven context zijn de ontwerpers van het Ringpark (BUUR – Latz – Greisch – Studio Woodroffe Papa) aan de slag gegaan zoals alleen ontwerpers dat kunnen. Geregeld overlegden ze in de werkbanken en -ateliers ook met administraties en burgers. Het resultaat is een langgerekt groen lint opgesmukt met alles waarvan een stadsbewoner maar kan dromen: een uitkijkheuvel, een amfitheater, een stadsserre, avontuurlijke fietsroutes én bomen. Belangrijke verwezenlijkingen zijn onder andere: multifunctionele bermen, een ecoduct over het Albertkanaal en de broodnodige verbetering van de stationsomgeving.
Links zicht op de stadsserre, rechts de uitkijkheuvel. © Ontwerpteam Ringpark Groenendaal
Die stationsomgeving is belangrijk als openbaarvervoerknooppunt. Treinen, trams en bussen komen er elkaar tegen. Dergelijke knooppunten zijn belangrijk voor de modal shift naar duurzamer verkeer. Het station Luchtbal en zijn omgeving zien er momenteel echter triestiger uit dan een weggeworpen mondmasker en missen alle attractiviteit. Gelukkig hebben de ontwerpers dat goed begrepen.
Kant Luchtbal
Het is echter niet met de trein of de bus dat ik deze omgeving heb leren kennen, maar met de fiets. Zoals bij eerdere fietstochten met onze Ringland-antennes in de toekomstige Ringparken was het die dag in januari steenkoud. Gelukkig scheen de zon en boden lokale vrijwilligers ons hartverwarmende buurtkennis. De kant Luchtbal was voor mij geen onbekend terrein. Regelmatig fiets ik naar Nederland via de fietsostrade F14 en het natuurgebied Oude Landen. Twee dingen vallen op aan die kant: er zijn veel scholen én een bundel spoorlijnen. De scholen kende ik al langer, want mijn schoonmoeder heeft in een daarvan lang lesgegeven. Onder andere voor die scholen zou een betere leefomgeving en meer uitloopruimte erg zinvol zijn. Helaas ligt er nog een spoorwegemplacement en een fietssnelweg tussen de scholen en een mogelijke verbinding naar de overkant waar het gras altijd …
Met de Ringland-antennes op verkenning in het toekomstige Ringpark Groenendaal. Een brede spoorwegbundel verhindert er een goede verbinding met de overkant.
Vanop de Masurebrug, de noordelijke grens van dit park kan men tussen al die sporen nog wel wat ongebruikt groen zien liggen. De vraag is: hoe kan je er geraken en wat kan je er mee doen? Een burgemeester heeft mij voor dergelijke situatie ooit eens gewaarschuwd met de woorden: ‘Als we hier niet snel iets aan doen, wordt het misschien wel een natuurgebied!’ Een vooruitzicht waar deze man met afgrijzen naar keek ...
Kant Merksem
Aan de kant Merksem werd onze fietsende groep Ringlanders overvallen door een alles overheersende droefheid bij het besef dat de 50 meter brede groene buffer opgeofferd moet worden voor de aanleg van een tijdelijke autosnelweg. Of de jonge kinderen die er nu kampen en boomhutten hebben gebouwd het woord ‘tijdelijk’ in de mond gaan nemen, betwijfel ik. De mooi ontworpen multifunctionele bermen zullen ten vroegste over acht jaar weer hun speelterrein zijn. Al zal het dan eerder zijn om er met hun lief rond te lopen dan om met palletten boomhutten in elkaar te prutsen. Gaan de dan pas aangeplante struiken al voor genoeg privacy zorgen?
Wat mij ook trof aan de kant van Merksem waren de containers met zandzakjes die her en der stonden als getuigen van een slecht waterbeleid. Hoewel een en ander volgens onze buurtexperts opgelost was, kunnen we de angst van de bewoners begrijpen wanneer binnenkort de nabije ondergrond grondig op de schop gaat.
Na een avontuurlijk tripje over de olifantenpaadjes van de groene berm kwamen we weer bij ons vertrekpunt: de Groenendaallaan. Zal die er mooier uitzien na de realisatie van het Ringpark Groenendaal? Het deel dat in het Ringpark ligt zeer zeker. Het uitzicht van het andere deel zal vooral bepaald worden door de mate waarin men in 2030 geslaagd zal zijn in de modal shift naar duurzamer verkeer.
Koen Vande Sompele maakt deel uit van de stuurgroep van Ringland en is als mobiliteitsdeskundige een van onze experts van de Ringland Academie. Samen met Ringland-antennes Ingrid Carton, Ahmed Azuz, Livinus Pelgrims, Joke Driessens en Els Verstraete nam hij het voorbije anderhalf jaar deel aan de projectwerkbank en/of het werkatelier voor Ringpark Groenendaal.
Wil je je ook engageren in onze burgerbeweging? Mail info@ringland.be.
- Bekijk het ontwerp van BUUR – Latz – Greisch – Studio Woodroffe Papa voor Ringpark Groenendaal.
- Lees ook Wat is de bedoeling van de zeven Ringparken?
- Lees ook Robin over Ringpark Lobroekdok.
- Lees ook Lief over Ringpark Het Schijn.
- Lees ook Frans over Ringpark Noordkasteel.